Kumar bağımlılığı, bireyin kontrolsüz ve sürekli olarak kumar oynama ihtiyacı hissetmesi durumudur. Bu durum, kişinin sosyal, ekonomik ve psikolojik hayatında ciddi sorunlara yol açabilir. Kumar bağımlılığı, davranışsal bağımlılıklar arasında yer alır ve tedavi edilmediğinde bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürür. Davranışsal bir bağımlılık olarak tanımlanan patolojik kumar oynama davranışının diğer bağımlılıklar ile birlikte görünümü yüksektir. Özellikle çocukluk ve ergenlik dönemi bilişsel gelişimin sürdüğü, dolayısıyla dürtüsel davranışların daha yoğun olduğu bir dönemdir. Bu dönemdeki bireylerde alkol, madde deneme gibi riskli davranışlar görülebilmektedir. Madde tüketimine benzer olarak bu anlamda kumar oynama aktiviteleri de kişiler üzerinde yarattığı heyecan nedeniyle, oldukça teşvik edicidir. Kumar oynamanın birçok genç üzerinde yarattığı algı, eğlenceli ve zararsız bir aktivite olduğu yönünde olsa da, bu davranış bağımlılığa dönüşebilmekte aynı zamanda psikososyal ve ekonomik anlamda ciddi olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Kumara erişebilir olmak gibi durumsal özellikler ve aile üyeleri ya da akranlar arasında kumar oynama davranışının popüler olması gibi sosyal faktörler, kişilerin kumar oynamaya başlamaları üzerinde oldukça önemlidir. Bu durumda gençler arasındaki kumar oynamaya başlama yaşı ve erken başlangıç ileride kumar oynama davranışı gösterme olasılığını arttırabilmektedir. İlk deneyimin ergenlikte olması, yetişkinliğe geçiş evresinde kumarla ilişkili problemlerin görülme riskini artırmaktadır. Ergenler ile yetişkinler, kumar oynama ve kumarla ilişkili problemler konusunda karşılaştırıldığında, ergenlerin daha çabuk zarar görebildiği sonucuna erişilmiştir. Ergenlerde görülen kumar oynama davranışına çoğunlukla alkol ve madde kötüye kullanımı da eşlik eder. Yapılan bazı araştırmaların sonuçları, kumar oynama davranışının erken yaşta başlamasıyla kişinin ileride daha şiddetli kumar oynama davranışı gösterebileceği ve daha olumsuz sonuçlarla karşılaşabileceğini göstermektedir. Davranışsal bağımlılıkta koruyucu tedbirlerin önemi yadsınamaz. Bu davranışların topluma maliyeti, sağlığa zararlı etkileri hakkında toplum farkındalığını artırmak ve toplumun davranışsal bağımlılıklardan korunmasına yönelik tedbirlerin başında gelmektedir
Kumar Bağımlılığının Nedenleri:
- Psikolojik Faktörler: Stres, depresyon, anksiyete gibi ruhsal durumlar kumara yönelmeye neden olabilir.
- Biyolojik Faktörler: Beyindeki ödül mekanizmasının etkilenmesi, dopamin gibi nörotransmitterlerin düzensizliği bağımlılığa yol açabilir.
- Çevresel Faktörler: Ailede kumar alışkanlığının olması, sosyal çevrenin etkisi ve kolay erişilebilirlik bağımlılık riskini artırır.
Kumar Bağımlılığının Sonuçları:
- Ekonomik Sorunlar: Borçlanma, maddi kayıplar ve finansal istikrarsızlık.
- Sosyal Problemler: Aile içi çatışmalar, arkadaş ilişkilerinde kopmalar.
- Psikolojik Etkiler: Kaygı, depresyon, suçluluk duygusu ve bazen intihar eğilimleri.
- Yasal Sorunlar: Kumar borçları nedeniyle yasadışı yolların tercih edilmesi.
Tedavi Yöntemleri:
- Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) en yaygın kullanılan yöntemdir. Bu terapi, kişinin düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmesine yardımcı olur.
- İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda depresyon ve anksiyete gibi eşlik eden hastalıkların tedavisi için ilaçlar kullanılabilir.
- Destek Grupları: Kumar bağımlıları için oluşturulan destek grupları, paylaşım ve motivasyon açısından önemlidir.
- Aile Desteği: Ailenin bilinçlendirilmesi ve destek olması tedavinin başarısını artırır.
- Danışmanlık Merkezleri: Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM ) ,Yeşilay Danışmanlık Merkezleri (YEDAM )
Koruyucu yaklaşımlar:
- Gençlere yönelik koruyucu yaklaşımlar
- Ailenin farkındalık kazanması
- Kumar reklamlarının sınıflandırılması
- Sağlıklı sosyal aktivitelerin teşvik edilmesi
Sonuç: Kumar bağımlılığı, hem bireysel hem de toplumsal boyutta önemli bir sağlık sorunudur. Erken tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile bağımlılığın etkileri azaltılabilir. Toplumun bilinçlendirilmesi ve risk grubundaki kişilere ulaşılması, kumar bağımlılığı ile mücadelede kritik öneme sahiptir.