Evlilik Öncesi SMA Taşıyıcı Tarama Programı
Çocukların hayata sağlıklı başlayabilmesi için Bakanlığımız tarafından bebek doğmadan önce anne/baba adaylarına yönelik ve doğduktan sonra bebek/çocuklara yönelik birçok tarama programı yürütülmektedir.
Spinal Musküler Atrofi (SMA) Taşıyıcı Tarama Programı evlilik öncesinde yürütülen tarama programlarından biridir. Program ülkemizde 27 Aralık 2021 tarihinden itibaren 81 ilde uygulanmaya başlanmıştır. Taramanın amacı evlilik öncesi dönemde SMA açısından her ikisi de taşıyıcı çiftleri belirleyerek, ailelere genetik danışmanlık vermek, prenatal tanı olanakları hakkında bilgilendirilmelerini ve yönlendirilmelerini sağlamak, SMA hastalığının uzun dönem morbidite ve mortalitesini azaltmaktır. Tarama programı kapsamında; evlilik öncesi dönemde evlilik raporu almak için aile hekimlerine başvuranlara, halen evli olup bebek sahibi olmayı düşünen çiftlerden isteyenlere tarama testi uygulanmaktadır. Tarama erkek eş adayından başlamakta olup, erkek eş adayının “taşıyıcı şüpheli” bulunması durumunda kadın eş adayından numune alınmaktadır. Her ikisinin de “taşıyıcı şüpheli” bulunması durumunda taşıyıcılıklarının doğrulanması ve danışmanlık için tıbbi genetik uzmanına sevk edilmektedir.
81 ilde alınan numunelerin hepsi Bakanlığımıza bağlı Ankara Ulusal SMA Tarama Laboratuvarında analiz edilmektedir. Her yıl 581.000 civarı kişi taranmakta, ortalama 15 bin vatandaş taşıyıcı şüpheli olarak saptanmakta ve 500 çift “taşıyıcı şüpheli” olarak sevk edilmektedir.
SMA hastalığının önlenmesi konusunda etkin mücadelede yer alan tarama faaliyetlerini daha ileri safhaya taşımak, daha hızlı ve verimli hizmet vermek amacı ile 16.12.2024 tarihinde Adana ilimizde hizmete başlamıştır. 30.12.2024 tarihinde İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı Bölge SMA Tarama Laboratuvarı (Erişkin-Evlilik Öncesi) Adana Vali Yardımcısı Dr. Mustafa YİĞİT, Adana İl Sağlık Müdürü Dr. Halil NACAR, Adana Halk Sağlığı Başkanı Dr. Ali Tanju ALTINSU, Genel Müdür Yardımcımız Köksal HAMZAOĞLU, Çocuk ve Ergen Sağlığı Dairesi Başkanı Uzm. Dr. Yüksel Hakan AYDOĞMUŞ, Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları ve Biyolojik Ürünler Dairesi Başkanı Ekrem SAĞTAŞ ve ildeki devlet hastanesi başhekimleri tarafından açılışı yapılmıştır. Adana ili ile birlikte çevre illerden Hatay, Mersin, Osmaniye, Kilis ve Kahramanmaraş illeri de bu laboratuvara bağlanmıştır. Adana Bölge SMA Tarama Laboratuvarında 1 Tıbbi Genetik uzmanı birim sorumlusu olmak üzere toplam 6 Tıbbi Genetik Uzmanı ile birlikte toplam 15 kişi görev almakta olup, hizmete başladığı tarih itibari ile toplam 760 numune analiz edilerek, ortalama 1.5 günde sonuçlandırılmıştır. Söz konusu laboratuvarın yıllık yaklaşık 50 bine yakın numuneyi analiz etmesi beklenmektedir.
