26 Ekim 2023 Çevre Sağlığı Günü

İnsanoğlu varoluşundan beri çevresi ile etkileşim içerisinde olmuştur. Çevre çok eski dönemlerde dışımızdaki her şey olarak tanımlanmıştır. Yaşam döngüsü içerisinde barınma, ısınma, yeme, içme, hayatı idame ettirme vb. ihtiyaçlar zorunlu olarak insan oğlunu doğayla etkileşime, doğayı keşfetmeye ve üretime itmiştir. Avcı-toplayıcı dönemden tarımsal üretime geçiş, artan nüfus, yerleşim yerlerinin genişlemesi, ticaret yollarının gelişmesi, kentleşme ve sanayileşme sonucunda çevresini de etkilemeye başlamıştır.

Tüm bu faaliyetler sonucunda tahrip edilen doğa, kendini yenileme kapasitesinin üstünde bir kirlenmeye maruz bırakılmıştır. Yenileme kapasitesini aşan bu baskılar nedeni ile hava kirliği, su kirliliği, toprak kirliliği, ekosistemdeki bozulmalar şeklinde kendini göstermiş ve çevre kirliliği, Çevre sorunları tüm dünya genelinde sağlık ile ilişkilendirilerek gündeme oturmaya başlamıştır.

İnsan sağlığını tehdit eden boyutlara ulaşan çevre kirliliği çevre sağlığı kavramının da bilim insanları arasında tartışılmasına vesile olmuştur.

Eskiden çevre sağlığı insan ve toplum sağlığına odaklanırken günümüzde insan faaliyetleri sonucunda bozulan ekosistem ve diğer canlıların etkilenmesinin görülmesi ile çevre sağlığı” İnsan ve diğer canlıların ve topluluklarının sağlığını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen fiziksel, kimyasal, biyolojik, sosyal ve psikolojik etkenlerin belirlenmesi ve kontrol altına alınması şeklinde tanımlanmıştır. Çevre sağlığı tüm bu etkenlerden etkilenmekte ve yaşam kalitemizi de etkilemektedir. Çevre sağlığı halk sağlığı konularının önemli alanlarından birini oluşturmaktadır ve ağırlıklı olarak koruyucu uygulamaları hedeflemektedir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre (*) küresel ölümlerin %24’ ünün (13,7 milyon) çevreyle bağlantılıdır. Birçok çevre sağlığı sorunu çevre kirliliğinin önlenmesiyle ortadan kaldırılabilir.

Çevrenin korunmasını savunmak amacıyla Dünya Çevre Sağlığı Federasyonu tarafından 2011 yılında “26 Eylül” Dünya Çevre Sağlığı Günü olarak ilan edilmiştir. Her yıl farklı temayla 26 Eylül günü Dünya Çevre Sağlığı Günü etkinlikleri gerçekleştirilmektedir. Dünya Çevre sağlığı Gününün 2023 yılı teması “Her gün ve herkesin sağlığını korumak için ayağa kalk” olmuştur.

Bu yıl tüm dünya genelinde yaşanan aşırı sıcak hava dalgaları, fırtına ve kasırgalar, sel, su baskınları, kontrolden çıkan orman yangınları da çok sayıda insanın ölümüne neden olmuştur. Tüm bu afetler iklim değişikliği sebebiyle yaşanmaktadır ve küresel çevre kirliliğinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. İklim değişikliği küresel bir çevre sorunu olmuştur. Herkesin iklim değişikliğinin önlenmesine ve sağlıklı bir çevreye katkı sunacağı pek çok şeyi var. Dünya Çevre Sağlığı Günü Kutlu olsun.

(*)https://www.who.int/data/gho/data/themes/public-health-and-environment