T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI HALK SAĞLIĞI GENEL MÜDÜRLÜĞÜSağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Dairesi Başkanlığı
Çölyak Hastaları İçin Güvenli Beslenme
Buğday.arpa,çavdar,yulaf unu ile karışmamış olmak koşulu ile
Pirinç ve pirinç unu
Mısır ve mısır unu – mısır ekmeği
Süt, yoğurt, ayran, peynir
Bal, reçel, pekmez
Yumurta
Et, tavuk, balık, konserve balık
Kurubaklagillerin tümü
Patates dahil Sebze ve meyvelerin tümü
Zeytinyağı, ayçiçek yağı, tereyağı
Özel ticari amaçlı üretilmiş glutensiz ürünler
Güvenli Yemek Türleri:
Un(gluten) açısındanİçeriği bilinmeyen hazır gıdalar çölyaklı bireylere sunulmamalıdır.
Hazır salçalar un içerebilir, .içerip içermediği bilinmiyorsa yemekler SALÇASIZ hazırlanmalıdır.
Kızartmalarda un ile kaplama yöntemi kullanılmamalıdır.
Çorbalar:
Sebze çorba (salçasız, unsuz)
Pirinç çorba, pirinçten yapılma yayla çorba (unsuz)
Mercimek ve baklagil çorbaları (unsuz – salçasız)
Yemekler:
Şehriyesiz pirinç pilavı
Salçasız sebze yemekleri (kıymalı, etli, tavuklu olabilir.)
Salçasız kuru baklagil yemekleri
Salçasız sebze yemekleri
Salçasız et – tavuk yemekleri
Unsuz – ekmeksiz köfteler
Balık (hazırlanırken hiçbir aşamada saf mısır unu dışında un kullanılmamalıdır)
Komposto, hoşaf
Yasaklar:
Buğday, çavdar ve unları ile yapılmış yiyecekler (simit, poğaça, yufka,biküvi, pasta vb.) ve bunların az miktarda da olsa bulunduğu veyabesin hazırlanırken katıldığı yemekler
Buğday, makarna, erişte, şehriye, irmik
Hazır salçalar, hazır çorbalar, tarhana
Hazırlık ve Pişirme Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
El hijyenine dikkat edilmeli, glutensiz gıdaları kullanmadan önce eller yıkanmalıdır.
Glutensiz yiyecekleri hazırlamak için ayrı bir tezgâh ve pişirme alanı oluşturulmalıdır.
Glutenli ve glutensiz yiyecekler aynı mutfak tezgahında hazırlanacaksa önce glutensiz olanlar hazırlanmalıdır.
Glutensiz gıdaları hazırlamak için ayrı doğrama tahtaları olmalıdır.
Glutensiz gıdalar ayrı tencere ve tavalarda pişirilmeli ve ayrı mutfak eşyalarıyla servis edilmelidir veya farklı kullanımlar arasında oldukça iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
Bıçaklar, bulaşabilecek kırıntıları taşıyabileceğinden glutensiz yiyecekler için ayrı olmalıdır.
Mutfak tezgahlarının temizliği için bez ve süngerler ayrı olmalıdır.
Tost makinesi, ekmek kızartma makinesi ayrı olmalı veya yağlı kâğıt kullanılmalıdır.
Tahta, plastik, teflon gibi pürüzlü yüzeyli malzemeler, tamamen temizlenmesi çok zor olan ızgaralar ortak kullanılmamalıdır.
Glutensiz gıdalar diğer gıdaları kızartmak için kullanılan yağda kızartılmamalıdır.
Makarna gibi gluten içerikli yiyecekleri kaynatmak için kullanılan su tekrar kullanılmamalıdır.
Glutensiz ürünler (glutensiz un, glutensiz makarna) yeniden kapatılabilir kap/poşetlerde hava almayacak şekilde saklanmalıdır.
Glutensiz ürünler ve glutenli ürünler açık biçimde aynı çekmecede bulunmamalıdır.
Hava dolaşımı taneleri etrafa üfleyerek birbirlerine bulaşmalarına sebep olabileceğinden glutensiz gıdalar ile diğer gıdalar aynı fanlı fırında pişirilmemelidir.
Hazırlık/pişirme sürecinde görevliler mutfak bezlerini, fırın eldivenlerini, önlüklerini vb. ortak kullanmamalıdır.
Örnek Yemek Listesi :
Kahvaltı
Süt / çay / meyve suyu
Yumurta
Peynir / peynir çeşitleri
Bal / reçel / pekmez
Söğüş (domates-salatalık)
Glutensiz ekmek / mısır ekmeği
Öğle-Akşam:
Yayla çorba (unsuz) / mercimek çorba (unsuz- salçasız)