Çölyak Hastaları İçin Güvenli Beslenme
Buğday.arpa,çavdar,yulaf unu ile karışmamış olmak koşulu ile
- Pirinç ve pirinç unu
- Mısır ve mısır unu – mısır ekmeği
- Süt, yoğurt, ayran, peynir
- Bal, reçel, pekmez
- Yumurta
- Et, tavuk, balık, konserve balık
- Kurubaklagillerin tümü
- Patates dahil Sebze ve meyvelerin tümü
- Zeytinyağı, ayçiçek yağı, tereyağı
- Özel ticari amaçlı üretilmiş glutensiz ürünler
Güvenli Yemek Türleri:
- Un(gluten) açısındanİçeriği bilinmeyen hazır gıdalar çölyaklı bireylere sunulmamalıdır.
- Hazır salçalar un içerebilir, .içerip içermediği bilinmiyorsa yemekler SALÇASIZ hazırlanmalıdır.
- Kızartmalarda un ile kaplama yöntemi kullanılmamalıdır.
Çorbalar:
- Sebze çorba (salçasız, unsuz)
- Pirinç çorba, pirinçten yapılma yayla çorba (unsuz)
- Mercimek ve baklagil çorbaları (unsuz – salçasız)
Yemekler:
- Şehriyesiz pirinç pilavı
- Salçasız sebze yemekleri (kıymalı, etli, tavuklu olabilir.)
- Salçasız kuru baklagil yemekleri
- Salçasız sebze yemekleri
- Salçasız et – tavuk yemekleri
- Unsuz – ekmeksiz köfteler
- Balık (hazırlanırken hiçbir aşamada saf mısır unu dışında un kullanılmamalıdır)
- Komposto, hoşaf
Yasaklar:
- Buğday, çavdar ve unları ile yapılmış yiyecekler (simit, poğaça, yufka,biküvi, pasta vb.) ve bunların az miktarda da olsa bulunduğu veyabesin hazırlanırken katıldığı yemekler
- Buğday, makarna, erişte, şehriye, irmik
- Hazır salçalar, hazır çorbalar, tarhana
Hazırlık ve Pişirme Aşamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- El hijyenine dikkat edilmeli, glutensiz gıdaları kullanmadan önce eller yıkanmalıdır.
- Glutensiz yiyecekleri hazırlamak için ayrı bir tezgâh ve pişirme alanı oluşturulmalıdır.
- Glutenli ve glutensiz yiyecekler aynı mutfak tezgahında hazırlanacaksa önce glutensiz olanlar hazırlanmalıdır.
- Glutensiz gıdaları hazırlamak için ayrı doğrama tahtaları olmalıdır.
- Glutensiz gıdalar ayrı tencere ve tavalarda pişirilmeli ve ayrı mutfak eşyalarıyla servis edilmelidir veya farklı kullanımlar arasında oldukça iyi bir şekilde yıkanmalıdır.
- Bıçaklar, bulaşabilecek kırıntıları taşıyabileceğinden glutensiz yiyecekler için ayrı olmalıdır.
- Mutfak tezgahlarının temizliği için bez ve süngerler ayrı olmalıdır.
- Tost makinesi, ekmek kızartma makinesi ayrı olmalı veya yağlı kâğıt kullanılmalıdır.
- Tahta, plastik, teflon gibi pürüzlü yüzeyli malzemeler, tamamen temizlenmesi çok zor olan ızgaralar ortak kullanılmamalıdır.
- Glutensiz gıdalar diğer gıdaları kızartmak için kullanılan yağda kızartılmamalıdır.
- Makarna gibi gluten içerikli yiyecekleri kaynatmak için kullanılan su tekrar kullanılmamalıdır.
- Glutensiz ürünler (glutensiz un, glutensiz makarna) yeniden kapatılabilir kap/poşetlerde hava almayacak şekilde saklanmalıdır.
- Glutensiz ürünler ve glutenli ürünler açık biçimde aynı çekmecede bulunmamalıdır.
- Hava dolaşımı taneleri etrafa üfleyerek birbirlerine bulaşmalarına sebep olabileceğinden glutensiz gıdalar ile diğer gıdalar aynı fanlı fırında pişirilmemelidir.
- Hazırlık/pişirme sürecinde görevliler mutfak bezlerini, fırın eldivenlerini, önlüklerini vb. ortak kullanmamalıdır.
Örnek Yemek Listesi :
Kahvaltı
- Süt / çay / meyve suyu
- Yumurta
- Peynir / peynir çeşitleri
- Bal / reçel / pekmez
- Söğüş (domates-salatalık)
- Glutensiz ekmek / mısır ekmeği
Öğle-Akşam:
- Yayla çorba (unsuz) / mercimek çorba (unsuz- salçasız)
- Unsuz- salçasız et/tavuk/balık yemekleri
- Salçasız baklagil yemeği
- Şehriyesiz pirinç pilavı
- Yoğurt / ayran
- Meyve
- Salata
- Komposto / hoşaf
- Glutensiz ekmek/ mısır ekmeği