8 Mart Dünya Kadınlar Günü

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart'ın "Dünya Kadınlar Günü" olarak anılmasını kabul etmiş olup, ülkemizde de 1984 yılından itibaren her yıl çeşitli etkinliklerle anılmaktadır.
Bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH), günümüzde dünyadaki en büyük salgınlardan biridir. BOH’ nin altında yaygın, önlenebilir risk faktörleri yatmaktadır. Bu faktörler tütün kullanımı, hareketsizlik, sağlıksız beslenme ve alkol kullanımıdır. Bu önlenebilir risk faktörleri yüksek tansiyon, fazla kilo/obezite, hiperglisemi ve hiperlipidemi olmak üzere dört önemli metabolik/fizyolojik değişikliğe yol açar. Bunlara bağlı ölümler bakımından dünyadaki başlıca BOH risk faktörleri sırasıyla; yüksek tansiyon (tüm dünyada ölümlerin % 13’ü buna bağlıdır); tütün kullanımı (% 9), yüksek kan şekeri (% 6), hareketsizlik (% 6) ve fazla kilo ile obezite (% 5) dir.

KADIN VE OBEZİTE
Obezite (şişmanlık) ve obezite ile ilişkili hastalıklar, hayat kalitesini düşüren ve aynı zamanda insan hayatının kısalmasına yol açan çok nedenli kronik bir hastalıktır. Ülkemizde şişmanlığın özellikle kadınlarda görülme sıklığı gittikçe artmaktadır. Bunun sonucunda da şişmanlığın sağlık üzerindeki etkileri ciddi boyutlara ulaşmaktadır. Obezitenin oluşmasında başlıca risk faktörleri; aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları, yetersiz fiziksel aktivite, yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, hormonal ve metabolik etmenlerdir.
Fazla kilo ve obezite yüzünden her yıl en az 2,8 milyon kisi hayatını kaybetmektedir. Kalp hastalığı, felç ve diyabet riskleri; beden kütle indeksinin (BKİ) artmasına bağlı olarak giderek artmaktadır. BKİ’ nin artması da belli kanserlere ilişkin riski artırmaktadır.

KADINLARDA TÜRKİYE BESLENME VE SAĞLIK ARAŞTIRMASI (TBSA) 2017 BAZI SONUÇLAR:

TBSA 2017’ye katılan 15 ve üzeri yaş grubu kadınların %7.7’ si kendilerini zayıf, %41.7’si normal vücut ağırlığında, %50.7’si ise fazla kilolu ve şişman (obez) olarak değerlendirmektedir. Kadınların %11.1’i vücut ağırlığı kaybetmek için diyet ya da başka bir uygulama yaptıklarını ifade etmişlerdir.

Türkiye’de Yıllara Göre Ölçüm Yapılan Araştırmalarda 20 Yaş ve Üzeri Kadınlarda Obezite Durumu;

TURDEP-1998  % 30

TBSA-2010       % 41

TBSA-2017       % 42.6

Kadınlarda Beden Kütle İndeksi (BKİ) sınıflamasına göre dağılım

Kadınlarda 15 ve üzeri yaş grubundakilerin %2.1’i zayıf, %31.2’si normal, %27.6’sı fazla kilolu %32.7’si obez, %6.4’ü ise morbid obezdir.

19 ve üzeri yaş grubundakilerin %2.1’i zayıf, %26.0’sı normal, %29.2’si fazla kilolu, %35.6’sı obez, %7.0’si ise morbid obezdir.

19-64 yaş grubundakilerin %2.3’ü zayıf, %30.0’ı normal, %28.5’i fazla kilolu, %33.1’i obez, %6.2’si ise morbid obezdir.

65 ve üzeri yaş grubundakilerin %1.0’i zayıf, %9.6’sı normal, %28.2’si fazla kilolu, %50.1’i obez, %11.0’i ise morbid obezdir.

Kadınlarda 15 ve üzeri yaş fazla kilolu ve obez bireylerin NUTS (İstatistiksel Bölge Birimleri Sınıflaması) bölgelerine göre dağılımı (%)

Küresel Fiziksel Aktivite Anketi. Bireyleri sınıflandırmak için önerilen üç fiziksel aktivite seviyesi: düzeyi; düşük, orta ve yüksektir.*MET:Metabolik Eş Değerlikler

Beslenme Alışkanlıkları ve Beslenme Durumu:

• 15 ve üzeri yaş grubu kadınlarda günlük ortalama su tüketimi 1423.8 mL’dir. Türkiye Beslenme Rehberi’ ne göre kadınlarda 2000 ml önerilmektedir.
• 15 ve üzeri yaş grubu kadınlarda günlük ortalama enerji alımı 1624.8 kkal’dir. Enerjinin protein, yağ ve karbonhidrattan sağlanma oranları sırasıyla %14.7, %35.3,%50.0’dir.
• Günlük lif (posa) alım miktarı kadınlarda 20.1g’dır. Türkiye Beslenme Rehberi’ ne göre erkek ve kadınlarda 25 gr posa önerilmektedir

Kadınlar için Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER 2016)’nde önerilen besin grupları tüketim miktarları :

* 1 porsiyon süt=240 mL, 1 porsiyon yoğurt= 200 mL 1 porsiyon beyaz peynir= 60 g

** Bu gruptaki besinlerin 1 porsiyonu: Kırmızı et ve tavuk-pişmiş  3-4 ızgara köfte veya 1 el ayası kadar et, tavuk (80 g.), Balık-pişmiş (150 gr), Yumurta (100 gr)-2 küçük boy, Kurubaklagiller-pişmiş 8-10 yemek kaşığı (130 gr), Fındık 30 adet/1 avuç 30 gr,  Ceviz 4 adet 30 gr.

*** Bu gruptaki besinlerin 1 porsiyonu:2 ince dilim ekmek (50 gr), 4-5 yemek kaşığı makarna (75 gr pişmiş), 4-5 yemek kaşığı bulgur veya pirinç (90 gr pişmiş), kahvaltılık tahıl gevreği 30 gr veya 1 kupa

****Sebzelerin 1 posiyonu : Koyu sarı renkli sebzeler, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve diğer sebzeler için çiğ/pişmiş 1 kupa, patates ve mısır için yarım kupa doğranmış, havuç 1 orta boy

***** Meyvelerin 1 porsiyonu:Portakal, elma, armut, muz gibi besinlerin 1 orta boyu- kayısı, erik gibi meyveler 4-7 adet-kiraz, çilek gibi meyveler 10-15 adet-karpuz ve kavun 3 parmak genişliğinde 2 dilim

Günlük Sıvı gereksinimi 1.5-2  litredir(8-10 bardak). 3 bardağı su olarak tercih edilmelidir.

Sağlıklı yaşam biçimi için besn gruplarına göre tabak model geliştirilmştir. “Sağlıklı Yemek Tabağı”nda beş besin grubu yer almalıdır. Hedef; her öğünde oluşturulacak tabakta her besin grubundan bir besinin yer alması ve tüketilmesidir. Her öğünde tabağın yanında su yer almalıdır. Günlük beslenmede zeytinyağının yer alması, aktif yaşamın desteklenmes sağlıklı yaşam biçiminin tamamlayıcısı olarak önem taşımaktadır.