Yangın Sonrası Psikolojik İyilik Hali ve Destek

Yangın gibi travmatik yaşam olaylarının ardından bireyler, yeniden güvende olduklarını hissetmek ve yaşamlarının kontrol altında olduğunu bilmek isterler. Bu nedenle, yangının siz ve yakınlarınız üzerindeki olumsuz psikolojik etkilerini azaltmak için çaba göstermek oldukça değerlidir. Yangın sonrası yaşananları geride bırakmak, her şeyi unutmak anlamına gelmez. Toparlanmak ya da iyileşmek; zamanla bu zorlu deneyimin etkileriyle daha sağlıklı başa çıkabilmek, yaşanan sıkıntıların hafiflemesi ve yeniden güven duygusunun oluşması anlamına gelir.

Yangından Sonra Görülebilecek Duygusal Ve Bedensel Tepkiler

• Şok hali, hissizlik, tepkisizlik,
• Uykuya dalmada güçlük, kabuslar,
• Sürekli yangın anını yaşıyor gibi olma,
• Sosyal geri çekilme, insanlardan uzaklaşma,
• Kalp çarpıntısı, titreme, nefes darlığı,
• Umutsuzluk, kendini suçlama gibi belirtiler görülebilir.

Yangın Sonrasında Kendinize Nasıl Destek Olabilirsiniz?

1. Bedeninize ve Ruhunuza İyi Bakın

Kendinize özen göstermeyi unutmayın. Düzenli ve dengeli beslenmeye çalışın, uyuyamasanız bile dinlenmeye zaman ayırın. Mümkünse açık havada yürüyüş gibi hafif egzersizler yaparak bedeninizi hareket ettirin. Fiziksel sağlık ile ruh sağlığı birbirini doğrudan etkiler; bu nedenle bedeninize iyi bakmanız, psikolojik olarak da daha iyi hissetmenizi sağlar. Ayrıca, normalden fazla çay, kahve, şekerli ya da gazlı içecekler ve nikotin tüketmekten kaçının. Bu maddeler vücudunuzdaki stres, kaygı ve gerginlik düzeylerini artırabilir. Dengeli yaşam alışkanlıkları toparlanma sürecinizi destekler.

2. İyileşmek İçin Kendinize Alan Tanıyın

Yangın sonrası dönem, duygusal olarak oldukça zorlayıcı olabilir. Bu süreçte kendinizi karmaşık, yoğun ve dalgalı duygular içinde bulmanız doğaldır. Yaşananları anlamlandırmak ve duygularınızı düzenlemek zaman alabilir. Bu nedenle kendinize karşı sabırlı olun. Duygularınızı bastırmak yerine onları fark etmeye çalışın. Aynı zamanda geçmişte başa çıktığınız zorlayıcı durumları ve güçlü yönlerinizi hatırlayın. Unutmayın, zorluklara rağmen iyileşmek ve çözüm bulmak mümkündür. Her bireyin toparlanma süreci farklıdır; önemli olan kendi hızınızda ilerlemektir.

3. Rutinlere Dönmeye Çaba Gösterin

Zorlayıcı bir olayın ardından günlük rutine geri dönmek zaman alabilir. Ancak yaşamın olağan akışını sürdürmeye çalışmak, psikolojik olarak toparlanma sürecinizi destekler. Yemek saatlerinizi düzenlemek, uyku alışkanlıklarınızı korumak, işe veya çocuklarınızı okula göndermeye devam etmek bu sürecin önemli adımlarıdır. Hayatınızda küçük de olsa düzenli adımlar atmak, size kontrol duygusu kazandırır ve iyileşme sürecinizi hızlandırır. Günlük yaşantınıza aşamalı şekilde dönmek, hem sizin hem de sevdiklerinizin güven duygusunu yeniden inşa etmesine katkı sağlar.

4. Sosyal Destekten Yararlanın

Zorlayıcı olaylar sonrasında sosyal destek büyük önem taşır. Yangın sonrası dönemde yalnız kalmak istemeniz normaldir; ancak sevdiklerinizle iletişimde kalmaya gayret edin. Aile üyeleri, arkadaşlar ve güvendiğiniz diğer kişilerle zaman geçirmek, hem duygusal hem de fiziksel olarak iyi hissetmenize yardımcı olur.

Yaşadıklarınızı paylaşmakta zorlanıyor olsanız bile, birlikte vakit geçirmek, sohbet etmek veya sadece bir arada bulunmak bile iyileşme sürecinize katkı sağlar. Unutmayın, çevrenizle kuracağınız bağlar sizi yalnızlık hissinden uzaklaştırır ve dayanıklılığınızı artırır.

5.  Ne Hissettiğinizi Anlatın

Yangın gibi travmatik olaylar sonrasında yaşadıklarınızı ifade etmek, duygusal yükünüzü hafifletmeye yardımcı olur. Hazır hissettiğinizde, güvendiğiniz bir kişiyle düşüncelerinizi ve duygularınızı paylaşmaya çalışın. Sadece olayları anlatmak değil, olaylar sırasında neler hissettiğinizi, ne düşündüğünüzü de dile getirmek iyileşme sürecinizi destekler. İç dünyanızı ifade etmek, kendinizi daha anlaşılmış ve rahatlamış hissetmenizi sağlar.

6.  Duygularınızı Yazıya Dökün

Eğer yangın sonrası yaşadıklarınızı biriyle konuşmaya hazır hissetmiyorsanız, bunları yazıya dökmenin de oldukça faydalı olabileceği bilinmektedir. Sadece yaşananları değil, hislerinizi ve düşüncelerinizi de yazmanız rahatlatıcı olabilir.

7.  Ani Kararlar Vermeyin

Yangın gibi afetler duygularınızı ve düşüncelerinizi etkileyebilir. Bu nedenle, hayatınızı kökten değiştirecek ani kararlar almayın. Yaşadıklarınızı değerlendirirken sabırlı olun ve önemli kararlar öncesinde güvendiğiniz kişilerle mutlaka konuşun.

8.  Sosyal Medyayı Sağlıklı Kullanın

Yangın sonrası bilgi edinme isteği doğaldır. Ancak sürekli yangın görüntüleri izlemek veya sosyal medyada aşırı haber takibi yapmak, stres ve travma belirtilerini artırabilir. Bu nedenle bilgiye kontrollü şekilde ulaşmak önemlidir.

Çocuklar ve Ergenler Bu Süreçte Ne Hisseder?

Çocuklar bu tür afet durumlarında farklı tepkiler verebilir. Bunlar arasında:

• Sessizleşme, içe kapanma ya da tam tersi aşırı hareketlilik
• Alt ıslatma, anne babadan ayrılamama gibi gerileme davranışları
• Korkulu rüyalar, ani seslere karşı hassasiyet
• Oyunlarında afetle ilgili temaların yer alması

Bunlar olağan tepkilerdir. Ancak belirtiler şiddetli ve süreklilik gösteriyorsa bir uzman görüşü alınmalıdır.

Çocuklarınıza Nasıl Destek Olabilirsiniz?

• Yanlarında olduğunuzu hissettirin; güvenli ve sakin bir ortam sunun.
• Sorularını açık, sade ve yaşına uygun biçimde yanıtlayın.
• Onları dinleyin, duygularını ifade etmeye teşvik edin.
• Günlük rutinlerini koruyun, basit sorumluluklar verin.
• Televizyon ve sosyal medyada travmatik görüntülere maruz kalmalarını sınırlayın.

Ne Zaman Destek Almalıyım?

• Uyku sorunlarının uzun sürmesi, kendine zarar verme düşünceleri, yoğun kaygı, panik ataklar ve günlük işlevsellikte belirgin düşüşler oluyorsa bir uzandan destek almak düşünülebilir.

Yukarıda yazan belirtilerin zorlu yaşam olaylarının ardından duygusal ve psikolojik etkilerin bir süre devam etmesi oldukça doğaldır. Ancak aradan haftalar geçmesine rağmen yaşadığınız sıkıntılar azalmıyor, aksine günlük yaşamınızı etkilemeye devam ediyorsa; bu durumun geçici olmadığını ve destek almanız gerektiğini gösteriyor olabilir.

Sağlık Bakanlığı olarak, bu tür travmatik süreçlerde vatandaşlarımızın yanında olmak amacıyla ücretsiz psikolojik destek hizmetleri sunmaktayız. Sağlıklı Hayat Merkezleri ve bağlı sağlık kuruluşlarımızda görev yapan psikologlarımızdan yardım alarak yaşadığınız duygusal süreci daha sağlıklı bir şekilde yönetebilirsiniz.

Unutmayın, ruh sağlığınız en az fiziksel sağlığınız kadar önemlidir. İçinden geçtiğiniz bu zor dönemde bir uzmandan destek almak, iyileşme sürecinizin en önemli adımıdır.