Zika Virüs Hastalığı

Zika Virüs Hastalığı (ZVH) Flavivirus grubundan bir RNA virüsü olan Zika virüsün (ZV) neden olduğu ve insanlara etkeni taşıyan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla bulaşan bir hastalıktır.

Zika virüsü ilk kez 1947’de Uganda’da Zika ormanında rhesus maymunlarında saptanmış; ardından 1948’de aynı ormanda sivrisineklerden ve 1952’de Uganda ve Tanzanya’da insanlardan izole edilmiştir. Takip eden yıllarda Afrika ve Güneydoğu Asya’da ve Pasifik bölgesinde görülmüş olup 2013-2014 yıllarında Fransız Polinezyasında yaşanan ZVH salgınında Guillain-Barre Sendromu vakalarında dikkat çekici bir artış gözlenmiştir. Benzer şekilde 2015 yılında Brezilya’daki salgında virüs ile mikrosefali arasında ilişki olabileceğine dair bulgular tespit edilmiştir.

Ülkemizde 2017 yılında, endemik bölge ziyareti öyküsü bulunan 4 importe (yurtdışı kaynaklı) vaka tespit edilmiştir. Bu kişiler virüse ziyaret ettikleri ülkede maruz kalmış, döndükten sonra hastalık bulguları başlamıştır. Ülkemizde şu an itibariyle yerli ZVH vakası bildirimi yoktur.

Zika virüs insanlara esas olarak etkeni taşıyan sivrisineklerin sokmasıyla bulaşmakla beraber, virüs; semen, vajinal salgılar, kan, idrar, amniyon sıvısı, BOS, anne sütü, tükürük gibi vücut sıvılarında, beyin ve spinal kordda saptanmıştır. Virüsün gebelik esnasında bebeğe geçebilmesi ve virüsün Guillain-Barre Sendromu ve mikrosefali arasında ilişkili olabileceği yönündeki bulgular tespit edilmesi hastalığa olan ilgiyi arttırmıştır.

ZVH, çoğunlukla asemptomatik olarak seyretmektedir. Hastalığın en yaygın bulguları, hafif ateş, döküntü, konjonktivit, kas ve eklem ağrısı, halsizlik veya baş ağrısıdır. Bulgular genellikle 2-7 gün sürer. İnkübasyon süresi kesin olarak bilinmemekle birlikte 3-14 gün olarak kabul edilmektedir. İnsanlar genellikle hastaneye yatacak kadar hasta olmazlar. ZVH’de ölüm çok nadir görülmektedir.

Ülkemizde yapılan çalışmalarda virüsü taşıyabilme özelliği olan sivrisinek türleri kısıtlı bölgelerde tespit edilmiştir. Bu bölgelerden toplanan sivrisinek örneklerinde Zika virüs araştırması yapılmış olup virüs tespit edilmemiştir. Sivrisineklerin hastalığı insanlara bulaştırabilmeleri için virüsü taşıyor olması gerekmektedir. Dolayısıyla hastalığa sebep olan virüsü taşımayan Aedescinsi (Aedes aeyptive Aedes albopictus) sivrisineklerin sokmasıyla insanlar Zika Virüs Hastalığına yakalanmazlar.

Ancak dünyada hastalığın görüldüğü bölgelere gidenlerin sivrisinek sokmalarına karşı önlem alması gerekmektedir. Çünkü buralardaki sivrisinekler virüsü taşıyor olabilir. Bu bölgelerde hastalıktan korunmak için:

Seyahat esnasında;

Zika Virüs Hastalığı riskli ülke/bölge ziyaretlerinde sivrisinek sokmalarından korunmak için:

- Uzun kollu gömlek ve pantolon gibi vücutta açık yer kalmayacak şekilde mümkün olduğunca kapalı kıyafetlerin giyilmesi tercih edilmelidir.
- Konaklamak ve dinlenmek amacıyla kliması olan kapalı yerlerde veya kapı ve pencerelerinde sineklik olan yerlerde kalınmalıdır. Gece dışarıda kalınacaksa cibinlik altında uyunmalıdır.
- Gebe ve emziren kadınlar, güvenliği kanıtlanmış, Bakanlığımızdan ruhsatlı ve onaylı repellentler (sinek kovucular) kullanmalıdır.
- Bu ürünler, mutlaka kullanma talimatı doğrultusunda uygulanmalıdır.
- Bebek ve çocuklarda kullanmadan önce mutlaka ürünün kullanma talimatı incelenmeli ve önerilen yaş gruplarında kullanılmasına dikkat edilmelidir.
- 2 aydan küçük çocuklarda repellent kullanılmamalıdır.
- Repellentler çocukların elleri, gözleri ve ağızları ile varsa ciltteki kesilere uygulanmamalıdır. Yetişkinler repellenti kendi ellerine sıktıktan sonra ellerini sürerek çocukların yüzlerine uygulamalıdır.
- Güneş koruyucu kullanılacaksa önce güneş koruyucu kullanılmalı, sonrasında repellent kullanılmalıdır.
- Bebek ve çocuklara kollarını ve bacaklarını örten giysiler giydirilmelidir.
- Bebeklerin ve çocukların korunması amacıyla bebek arabaları ve taşımak amacıyla kullanılan araçlarda sivrisineklerden korunmayı sağlayıcı tedbirler alınmalıdır.

Seyahat Dönüşü;

Riskli ülke/bölge seyahat dönüşünde ani başlayan, ateş, döküntü, eklem ağrısı, konjuktivit, kas ve eklem ağrısı şikâyetleri varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulması,
Hekime seyahat edilen ülkeden bahsedilmesi,
Zika Virüs Hastalığı teşhisi konmuşsa, virüsün yayılmasını engellemek için semptom başlangıcından itibaren en az üç hafta boyunca sivrisinek sokmalarına karşı önlem alınması son derece önemlidir.

Ayrıca hastalığın olası cinsel yolla bulaş riski nedeniyle, Zika Virüs Hastalığının yayılımını önlemek için hastalığın görüldüğü bölgelerden dönen erkekler ve kadınlar için altı aylık bir süre boyunca korunmalı cinsel temas önerilmektedir. Hamile kadınların, Zika Virüs Hastalığının görüldüğü bölgelerde yaşayan ya da buralardan dönen cinsel partnerleri olması durumunda, gebelik boyunca korunmalı cinsel temas önerilmektedir.

Detaylı bilgi için tıklayınız.