Ebola Virüs Hastalığı
Ebola Virüs Hastalığı (EVH); Ebola virüsün sebep olduğu, mortalitesi yüksek, akut başlangıçlı, yüksek ateş, gastrointestinal semptomlar ve kanamayla seyredebilen bir hastalıktır.
Virus ilk olarak 1976 yılında Sudan ve Kongo’daki salgınlarda tespit edilmiştir ve Kongo'daki bir nehre hitaben Ebola adı verilmiştir. Ebola virüsü, Filoviridae ailesinden bir RNA virüsüdür.
EVH, insanlarda ve primatlarda (maymunlar, goriller ve şempanzeler) hastalığa neden olabilir.
EVH, ilk olarak 1976'da Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Ebola Nehri yakınında tespit edilmiştir. Hastalık; Afrika kıtasında Liberya, Gine, Sierra Leone, Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire), Gabon, Güney Sudan, Fildişi Sahilleri, Uganda, Kongo, Nijerya Cumhuriyeti gibi ülkelerde zaman zaman salgınlar yapmaktadır. Yakın dönemde Demokratik Kongo Cumhuriyetinde 2018 yılında başlayan EVH salgını görülmüş olup bu salgında 3406 vaka 2243 ölüm bildirimi yapılmıştır. Son olarak Demokratik Kongo Cumhuriyetinin farklı bir bölgesinde 1 Haziran 2020’de yeni bir EVH salgını başladığı duyurulmuştur.
Ülkemizde bugüne kadar Ebola Virüs Hastalığı vakası tespit edilmemiştir.
Hastalık insanlara Ebola virüs ile enfekte olmuş hayvanlarla temas yoluyla (genellikle kesme, pişirme, yeme sonrası) veya enfekte olmuş kişinin vücut sıvılarıyla temasla bulaşır. İnsandan insana bulaşma çoğunlukla, enfekte kişilerin kan veya diğer vücut sıvılarının veya sekresyonlarının (dışkı, idrar, tükürük, semen) sağlıklı kişilerin hasarlanmış cildi veya mukoz membranına bulaşması ile olur.
Ayrıca enfeksiyonu taşıyan kişilerin vücut sıvıları ile kontamine materyaller (kirli giysiler, nevresimler, eldivenler, koruyucu ekipman ve kullanılmış enjektörler gibi tıbbi atıklar) veya ortamlar ile temas ile de bulaşma olabilir. Ayrıca EVH’nın cinsel yolla bulaşma yönünden de riski bulunmaktadır. Erkeklerden kadınlara cinsel yolla bulaşması daha güçlü bir olasılıktır.
Hastalığın kuluçka süresi 2-21 gündür. İnsanlar, semptomlar ortaya çıkana kadar bulaştırıcı değildirler.
Sık görülen belirti ve bulgular; ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, ishal, kusma, mide ağrısı ve iştahsızlıktır. Hastalık ilerledikçe bulgular ağırlaşır, cilt ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar görülebilir.
Hastalığa spesifik bir tedavi yoktur. Klinikte destek tedavisi esastır. Özellikle sıvı replasman tedavisi olmakla birlikte destekleyici tedavi uygulaması yapılmaktadır. İhtiyaç halinde böbrek diyalizi, kan transfüzyonu, plazma replasman tedavisi uygulanır.
Hastalık için deneysel olarak uygulanan bir aşı olmakla beraber ruhsatlandırılarak kullanıma sunulmuş bir aşı bulunmamaktadır.
Hastalık salgınlarının olduğu dönemlerde bu bölgelerde yaşayanlar, buralara seyahat edenler veya bu kişilerle teması olanlar hastalığın bulaşması açısından risk altındadır. Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat öncesi, gidilecek bölgede EVH salgını olup olmadığı ve hastalık riski mutlaka araştırılmalıdır.
Seyahat Sağlığı Merkezlerinden gerekli bilgilendirmeler yapılabilmektedir.
- EVH salgınlarının olduğu dönemlerde hastalığın görüldüğü bölgelerde primatlardan bulaşı önlemek için;
- Virüsü taşıyabilen meyve yarasaları ve primatlara (maymunlar, goriller ve şempanzeler) eldiven gibi uygun kişisel koruyucu kıyafet kullanılmadan doğrudan temas edilmemeli,
- Hayvansal ürünler tüketilmeden önce iyice pişirilmelidir.
- İnsandan insana bulaşma riskinin azaltılması için;
- EVH semptomları olan kişilerle, özellikle de vücut sıvılarıyla gerekli korunma önlemleri almadan doğrudan veya yakın temastan kaçınılması,
- Olası/kesin EVH hastalarıyla ilgilenirken eldiven ve uygun kişisel koruyucu ekipman giyilmesi,
- Hastanede yatan hastaları ziyaret ettikten sonra ellerin düzenli olarak yıkanması,
- Olası/kesin EVH nedeniyle ölen kişilere koruyucu ekipman giyilmeden temas edilmemesi son derece önemlidir.
- EVH’nın cinsel yolla bulaşması güçlü bir olasılıktır. Güvenli cinsellik uygulamaları için sağlık personelinden bilgi almaları önerilmektedir.
Detaylı bilgi için tıklayınız.