Sıkça Sorulan Sorular
Bilindiği üzere, kılavuzun 'Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi' başlıklı 3/b maddesinde; okullarda kullanılan şebeke suyunun, okulun su deposuna uğramadan doğrudan musluklara iletilerek kullanılması durumunda numune alınmasına gerek bulunmadığı, ancak suyun okulun deposuna girmesi veya suyun kuyu gibi alternatif kaynaklardan sağlanması halinde yürürlükte olan ilgili Yönetmelik hükümlerine göre numune alınmasının zorunlu olduğu ifade edilmektedir. Bununla birlikte, anılan kılavuzda analiz ücretine ilişkin herhangi bir hükme yer verilmemiştir.
Bu doğrultuda, su sanitasyonu, okul sanitasyonu veya iş birliği protokolü kapsamında Halk Sağlığı Laboratuvarlarına ulaştırılan numuneler, özel istek kapsamında değerlendirilmekte olup; 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1. maddesi uyarınca söz konusu analizler için ücret tahsil edilmesi zorunludur.
Bilindiği üzere, klavuzun “Sağlıklı ve Güvenli Okul Çevresi” başlıklı 3b maddesinde; okullarda kullanılan şebeke suyu okulun su deposuna uğramadan direk musluklara verilerek kullanımı sağlanıyor ise numune alınmasına gerek olmadığı, ancak okulun su deposuna giriyor veya su kuyusundan sağlanıyorsa yürürlükte olan Yönetmeliğe göre numune alınmasının zorunluluk olduğu belirtilmiş olmasına rağmen klavuzda analiz ücreti konusunda herhangi bir hususa yer verilmemiştir.
Bu itibarla, su sanitasyonu, okul sanitasyonu veya işbirliği protokolü çerçevesinde halk sağlığı laboratuvarlarına gelen numunelerin özel istek kapsamında değerlendirildiği ve 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1. maddesi çerçevesinde analiz ücreti tahsil edilmesi gerekmektedir.
Mülga THSK Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının “ Analiz Ücretleri” konulu 81 İl Valiliğine gönderdiği 11/03/2016 tarihli ve 64395869869-E.839 sayılı yazında;
1- Kamu kurum ve kuruluşlarınca talep edilen analizlerde;
a) Şebekeden sağlanan içme-kullanma sularından şebekenin kontrol ve denetim izlemi dışında alınan numunelerin analiz ücretleri talepte bulunan ilgili kişi, kamu kurumu veya kuruluşuna fatura edilmesi,
b) Şehir şebeke sistemine dâhil olmayan kamu kurum ve kuruluşlara ait içme-kullanma sularından alınan numunelere ait analiz ücretlerinin talepte bulunan ilgili kişi, kamu kurumu veya kuruluşuna fatura edilmesi,
2- Okul yönetimlerince talep edilen analizlerde;
a) Şehir şebekesinden sağlanan ve içme-kullanma suyu izleme noktası olarak seçilmiş okullardan rutin izleme dışında alınan numunelerin analiz ücretleri talep eden okul müdürlüğüne fatura edilmesi,
b) Şehir şebekesinden sağlanan ancak içme-kullanma suyu izleme noktası olarak seçilmemiş okullardan alınan numuneler ile farklı kaynaktan sağlanan içme ve kullanma suyundan alınan numunelerin analiz ücretleri talep eden okul müdürlüğüne fatura edilmesi,
3- Şikâyet neticesinde yapılan analizlerde;
a) İçme-kullanma sularında denetim ve kontrol izlemi dışında şikâyet nedeniyle alınan numunelere ait analiz ücretleri, analizinin uygunsuz çıkması halinde ilgilisine göre mahalli idareye veya kamu kurumu ve kuruluşuna fatura edilmesi,
b) Şikâyete konu içme-kullanma suyu analizinin uygun çıkması durumunda ise analiz ücretlerinin şikâyet eden kişi/kurum veya kuruluşa fatura edilmesi
Mülga THSK Döner Sermaye Yönetimi Daire Başkanlığının “Su Analizlerinin Faturalandırılması “ konulu 23/05/2016 tarihli ve 88701720/940- E.1116 sayılı yazısına göre;
1- İçme-Kullanma Suları için:
a) Numunenin Alındığı ve Analizin Yapıldığı İlin Aynı Olması Durumunda;
Analizi yapan laboratuvarın bağlı bulunduğu İl Sağlık Müdürlüğü, numunenin alındığı yere göre ya İl Özel İdaresine veya ilgili belediyeye faturayı kesecektir. Belediyeye kesilen fatura, Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının yayınlamış olduğu usul ve esaslar doğrultusunda mahsuplaşma şeklinde tahsil edilecektir.
b) Numunenin Alındığı ve Analizin Yapıldığı İlin Farklı Olması Durumunda;
İl Özel İdarelerinin sorumluluk alanlarından alınan sular için analizi yapan laboratuvarın bağlı bulunduğu İl Sağlık Müdürlüğü, ilgili İl Özel İdaresine fatura keserek tahsilatını sağlayacaktır.
Belediyelerin sorumluluk alanlarından alınan sular için ise analizi yapan laboratuvarın bağlı bulunduğu İl Sağlık Müdürlüğü, numuneyi gönderen İl Sağlık Müdürlüğüne bir yazı ile analiz ücretini bildirecektir. Bu durumda numuneyi gönderen İl Sağlık Müdürlüğü söz konusu tutarı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığının yayınlamış olduğu usul ve esaslar doğrultusunda mahsuplaşma şeklinde belediyeden tahsil edecek ve kaynak aktarımı ile analizi yapan İl Sağlık Müdürlüğüne ödemeyi gerçekleştirecektir.
2- Kaynak Suları, İçme Suları ve Doğal Mineralli Sular İçin:
Denetim izleme ve kontrol izlemesi için belirlenen program doğrultusunda, ilgili İl Sağlık Müdürlüğü tarafından numune alınarak analiz için laboratuvarlara gönderilen suların analiz ücretlerinin ödenmesi işletmecinin sorumluğunda olduğundan, analizi yapan İl Sağlık Müdürlüğü söz konusu ücreti ilgili firmaya fatura ederek tahsilini sağlayacaktır.
PGD kapsamında alınan numunelerde; analizi yapan İl Sağlık Müdürlüğü uygun çıkmayan suların analiz ücreti için doğrudan ilgili firmaya fatura kesecek ve tahsilatını sağlayacaktır. Analiz sonuçlarının uygun çıkması durumunda ise analizi yapan İl Sağlık Müdürlüğü, analiz masraflarını işletme gideri olarak kaydedecektir. Şahit numune analiz ücretleri de aynı esaslar çerçevesinde yürütülecektir.
22°C ve 37 °C’de koloni sayımı için Yönetmelikte “Bu değerler izin verilen maksimum değer olmayıp rehber değerdir.” ifadeleri yer aldığından bu parametreler yönünden PGD kapsamında alınan numunelerde numunenin uygunsuz çıkması durumunda firmaya fatura kesilmemelidir.
Salgın veya olay araştırması amacıyla aktif vaka bulma çalışmaları dahil Müdürlük tarafından halk sağlığı problemi olduğu belirlenen durumlarda analiz ücreti talep edilmemelidir.
Özel istek numuneleri, izleme periyodu dışında belediyelerin, okulların, kamu kurum ve kuruluşlarının veya şahısların numunelerini kapsamaktadır. Dolayısıyla numuneyi getiren kişi, kurum veya kuruluş suyun arıtımda koagülant olarak demirli bir bileşik mi yoksa alüminyumlu bir bileşik mi kullanıldığını bilemeyeceğinden pakette her iki parametreye de yer verilmiştir.
29.04.2017 tarihli ve 30052 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 690 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 23. maddesi ile; 11.06.2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 'Sularla İlgili Hükümler' başlıklı 27. maddesine, 'Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı birliklerce talep edilen içme ve kullanma sularına ilişkin analizler, ilgili mevzuatına göre Sağlık Bakanlığına bağlı laboratuvarlarda ücretsiz olarak yapılır.' hükmü eklenmiştir.
Bu doğrultuda;
1-İlinizde, içme ve kullanma suyunu şehir şebekesinden temin eden ve izleme noktası belirlenmiş askeri birlikler için yapılan su analizlerine ilişkin faturalandırma işlemi, ilgili belediyeye yapılacaktır.
2- Mülga Türkiye Halk Sağlığı Kurumu’nun 13.06.2017 tarihli ve 19020089-115.99-E.3580 sayılı yazısında da belirtildiği üzere; şehir şebekesine dâhil olmayan ve içme-kullanma suyu ihtiyacını kendi kaynağından karşılayan askeri birliklere ait içme-kullanma suyu şebekelerinde (dış şebeke dâhil olmak üzere), tüm sistemi ve yerleşik nüfusu temsil edecek şekilde izleme noktaları belirlenerek izleme faaliyetlerinin yürütülmesi gerekmektedir. Bu kapsamda yürütülen izleme faaliyetleri sırasında alınan su numunelerine ilişkin analizler için, 690 sayılı KHK gereği herhangi bir kuruma faturalandırma yapılmayacaktır.
İlgili yönetmeliklerde söz konusu parametrelerin sahada, yani numunenin alındığı yerde yapılacağı açıkça hükme bağlandığından, bu analizlerin laboratuvar ortamında gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Bu nedenle, anılan analizlerin numuneyi alan kişiler tarafından yerinde (sahada) yapılması gerekmektedir.
Laboratuvarlar Değerlendirmelerini; İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik EK-1 (Değişik:RG-7/3/2013-28580)’de belirtilen parametreler ve sınır değerleri dikkate alarak yapacaktır. Parametre sonucu sınır değerler içerisinde ise “uygun”, sınır değerleri içerisinde değil ise “uygun değil” olarak raporlayacak, Çevre Sağlığı Şube Müdürlükleri uygunsuzluk varsa bu uygunsuzlukları Kurumumuzun 21/10/2016 tarihli ve 19020089/115.02.99 E.6913 sayılı yazısına göre değerlendireceklerdir.
Analiz raporlarının elektronik imza (e-imza) ile imzalanması esastır ve e-imza, yürürlükteki mevzuat uyarınca ıslak imza ile aynı hukuki geçerliliğe sahiptir. Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemi (LBYS) üzerinden rapor düzenlenirken; analistler ve birim sorumluları mevcut uygulamada olduğu gibi sistem üzerinden onay işlemlerini gerçekleştirecek, laboratuvar sorumlusu ise raporları e-imza ile imzalayacaktır. Müşteri nüshasında yalnızca laboratuvar sorumlusunun ve birim sorumlularının isimleri yer alacaktır.
Halk Sağlığı Laboratuvarlarında düzenlenen tüm analiz raporları, Laboratuvar Bilgi Yönetim Sistemi (LBYS) üzerinden hazırlanmakta olup, e-imza yetkisi bulunan laboratuvar sorumluları tarafından elektronik imza ile imzalanmaktadır. E-imza kullanmayan laboratuvar sorumluları ise raporları ıslak imza ile imzalayarak ilgili birimlere iletmektedir.
Bilindiği üzere, 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nda yer alan 'güvenli elektronik imza' ile imzalanan belgeler, ıslak imza ile imzalanan belgelerle aynı hukuki geçerliliğe ve sorumluluğa sahiptir.
Bu kapsamda, e-imza ile imzalanmış analiz raporlarının tekrar basılarak fiziksel ortamda arşivlenmesine gerek bulunmamaktadır. Söz konusu raporların CD, DVD, harici disk, flaş bellek gibi dijital veri depolama ortamlarında, belirli bir arşiv planına uygun şekilde saklanması yeterlidir
Bilindiği üzere, Fiyat Tarifeleri ve Analiz Bilgileri Rehberinde 'numune kabı ücreti' Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı tarafından “Su numunesi kabı (özel istek statüsündeki her bir numune için)” 180.870 kodu ile ücretlendirilmektedir.
Bununla birlikte, numune alma ve yerinde analiz yapma hizmetleri Çevre Sağlığı Birimi’nin görev, yetki ve sorumluluk alanında yer aldığından, Halk Sağlığı Laboratuvarları tarafından müşterilerden numune alma hizmet bedeli talep edilmeyecektir.
Öte yandan, laboratuvarlardan müşterilerin talebi üzerine temin edilen numune kapları için herhangi bir ücret alınmayacak ve ücretsiz olarak verilmeye devam edilecektir.
Sonuç olarak; gerek numune kabı ücreti gerekse numune alma hizmet ücretinin Çevre Sağlığı Birimi tarafından kişi veya kurumlara fatura edilememesi durumunda, düzenlenecek tutanakta açıkça belirtilmek kaydıyla, ilgili ücret kalemleri ve kodları LBYS üzerinden belirtilerek faturalandırma işlemi gerçekleştirilebilecektir
Halk Sağlığı Laboratuvarlarında, sularda ruhsat, denetim izleme, kontrol izleme, piyasa gözetimi ve denetimi ile diğer çalışmalara ilişkin numune kabul kriterlerinin belirlenmesinde, Mülga Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Halk Sağlığı Laboratuvarları Daire Başkanlığı’nın 17.05.2016 tarihli ve 62665021-23248055-116/01.03-E.57882 sayılı yazısında yer alan esaslar temel alınmalıdır. Bu doğrultuda, her laboratuvar kendi iç prosedürünü söz konusu kriterleri esas alarak hazırlamalı ve numune kabul işlemlerini bu prosedüre uygun şekilde yürütmelidir.
Banka ve Şubesi : Türkiye Halk Bankası Kurumsal Şubesi
İBAN NO : TR 7000 0120 0945 2000 0500 0041
Vergi No : 8790639323 (Dikimevi Vergi Dairesi)
Tüberküloz Laboratuvarlarının Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Tebliğ için tıklayınız.
Altıncı Bölüm / Yetkilendirme Başvurusu, Başvurunun İncelenmesi, Denetim, Denetim Ekibi, Yetkilendirme, Yetki Yenileme
Mülga Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Döner Sermaye Yönetimi Daire Başkanlığı’nın, 'Piyasa Gözetimi ve Denetimi' konulu ve 81 İl Valiliğine hitaben gönderilen 09.10.2016 tarihli, 88701720/622.02-E.2427 sayılı yazısı gereğince; Piyasa Gözetimi ve Denetimi (PGD) kapsamında piyasadan alınan ambalajlı suların analizinde, sonuçların 'uygun' çıkması halinde analiz bedeli işletme gideri kapsamında değerlendirilerek herhangi bir faturalandırma yapılmaması, analiz sonuçlarının 'uygun olmaması' durumunda ise analiz ücretinin ilgili firmaya fatura edilmesi gerekmektedir.
Laboratuvara analiz için gönderilecek olan su numunelerine ilişkin detaylı bilgiye ana sayfamızda yer alan “Rehberler” bölümündeki “Su Numunesi Kabul Kriterleri” başlığından ulaşabilirsiniz.
Su kalitesi ölçüm ve izlenmesinde Gösterge Mikroorganizmalar büyük önem taşımaktadır. Bunlar sırasıyla; toplam koliform, fekal koliform, E.coli, Enterokok, Sülfit indirgeyen anaerob bakteri (Clostridia) sporları, Pseudomonas aeruginosa ve toplam koloni (jerm) sayısıdır.
Koliform bakteriler insan ve hayvan bağırsağında bulunabileceği gibi çevresel ortamda da bulunabilir ve potansiyel fekal kirliliği gösterir. Koliform bakterilerin varlığının yorumlanması daha zor olabilir, çünkü toprakta ve yüzey sularında yaşayan ve bağırsak kökenli olmayan koliform bakteriler de vardır.
Çoğu zaman Koliform bakterilerin varlığı dışkı kaynaklı kirlenmenin bir kanıtı değildir ve arıtma işlemindeki veya suyun dağıtım sistemine girişindeki bir sorunun göstergesi olabilir.
Fekal koliformlar ve E. coli ise sadece insan ve hayvan bağırsağında bulunur ve sularda insan ve hayvan orijinli kirliliğin doğrulanması için gereklidir.
Termotoleran koliform ve E. coli yeni meydana gelen fekal kirliliğin göstergesidir.
Enterokoklar hayvan ve insanların bağırsağında bulunur ve suda üremezler. Klorlama ve çevresel şartlara E. coli’ den daha dirençlidirler ve daha uzun yaşarlar. Enterokoklar uzun zaman önce oluşmuş fekal kirliliğin göstergesidir.
Yüzey suları gibi çevresel sularda, geniş bir dağılıma sahip olan Clostridium türlerinin pek çoğu bulunabilir. C. perfringens en önemli sülfit indirgeyen Clostridium cinsi bakteridir ve insan ve hayvan dışkısında doğal olarak bulunur.
P. aeruginosa’nın su içerisinde üremesi suyun koku, tat, bulanıklık ve renk gibi kalite özelliklerini etkiler. Bağışıklığı düşük kişilerde fırsatçı enfeksiyonlara sebep olur. Özellikle içme suları, şişelenmiş sular, yüzme havuzları ve hastanelerde kullanılan sularda araştırılır. Fekal kirliliğin göstergesi olarak kullanılamaz.
Toplam koloni (jerm) sayısı, sudaki mikroorganizmaların (bakteri, maya ve küfleri) basit kültür metodu ile araştırılması işlemidir. Koloni sayımları tek başına doğrudan sağlık riski ile ilişkili değildir. Koloni sayımlarının anlamı uzun dönem izlemede, beklenen değerlerin değişiminin saptanmasına dayanır.
Laboratuvara test/analiz için gönderilen numune özellikleri, numune miktarı, analiz süreleri v.b. ile ilgili detaylı bilgiye HSGM/ Fiyat Tarifeleri Ve Analiz Bilgileri Rehberi-Biyosidal Ürünlere Yönelik Analizler bölümünden ulaşabilirsiniz.
Sağlık Mahallesi Adnan Saygun Cad. No:55,
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, B Blok 06100 Sıhhiye/ Çankaya/ Ankara
Denetimlerde L1 Laboratuvarlarının uyması gereken kurallar ve kullanılacak formlar Halk Sağlığı Laboratuvarları Denetim Rehberinde belirtilmektedir. İlgili denetim rehberine ulaşmak için tıklayınız.
Laboratuvarların planlaması yapılırken; ofis alanları, laboratuvar çalışma alanları, sosyal alanlar, kimyasal ve benzeri depolar, yemekhane, toplantı salonu, numune kabul birimi gibi tasarım kriterlerini içeren rehber esas alınır. Laboratuvarlar kurulurken ilgili yönetmeliklere ve bu rehbere uyulmalıdır.
Her yıl, Planlama ve Koordinasyon Birimi tarafından gönderilen F35-HSL Genel Bilgi Formu’nda yer alan ‘Talep Edilen Eğitimler’ bölümünün doldurulması suretiyle Başkanlığımızca verilen eğitimler için talepte bulunulabilir.
Yıl içerisinde ortaya çıkan eğitim ihtiyaçları için ise Halk Sağlığı Laboratuvar Sorumlusu, Daire Başkanlığımıza e-posta yoluyla talepte bulunabilir.
Kurumumuz politikaları ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda, L1 Hizmet Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarlarının TS EN ISO/IEC 17025 'Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Gereklilikler' standardına göre akredite olmaları zorunludur.
L2 Hizmet Tipi Halk Sağlığı Laboratuvarlarında ise genel kalite altyapısının kurulması ve kalite dokümantasyonunun oluşturulması talep edilmektedir.
Yönetmelik için 
tıklayınız.