Akut Bağırsak Enfeksiyonları (İshaller)
Nedir?
Akut bağırsak enfeksiyonları, mide ve bağırsakların iltihabıdır. Bu hastalıkta ishal ana bulgu olup, ishale bulantı, kusma, ateş ve karın ağrısı eşlik edebilir.
Akut bağırsak enfeksiyonları genellikle bir virüs veya bakteri, daha nadir olarak da bir parazitin vücuda alınmasıyla meydana gelir.
Nasıl Bulaşır?
Hastalık etkeni içeren dışkı ile bulaşmış olan yiyeceklerin yenilmesiyle, su veya diğer içeceklerin içilmesiyle, etkenle temas etmiş kirli ellerin ağıza götürülmesi ile ortaya çıkar. Güvenli içme ve kullanma suyuna ulaşımın sağlanamadığı bir bölgede, su içmek, yemek yapmak, bu suları temizlik amaçlı kullanmak ishalli hastalıkların görülme olasılığını artırmaktadır. Kişisel hijyen şartlarının düşük olduğu durumlarda hastalık kişiden kişiye de bulaşabilir. Diğer yayılma yolu hijyenik olmayan şartlarda hazırlanmış veya saklanmış yiyeceklerin tüketilmesidir. Kirli sulardan yakalanmış balık ve deniz ürünleri de akut barsak enfeksiyonları için kaynak olabilirler.
Belirtileri Nelerdir?
İshal (diyare), bağırsak hareketlerinin artması, dışkı miktarının fazlalaşması ile günlük dışkı sayısının artması ve dışkı kıvamının bozularak yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanır. Bulantı, kusma, karın ağrısı ve ateş sık olarak gelişir. İshal, kusma ve yüksek ateşe bağlı olarak dehidratasyon tablosu gelişebilir. Bazen bağırsakta gaz toplanması, baş ağrısı, halsizlik de görülür. Dehidratasyon; vücuttan fazla miktarda su-sıvı kaybı olmasıdır. Dehidratasyon, bebekler ve küçük çocuklarda daha sık görülür. Bu yaş grubunda birkaç saat içerisinde vücuttan aşırı sıvı kaybı olabilir. Hafif dehidratasyon geliştiğini gösteren belirti hastanın susamış olmasıdır. Vücuttan su kaybı arttıkça susuzluğa ek olarak dudak ve ağız kuruluğu, uykuya meyil, gözyaşında azalma veya gözyaşının gelmeyişi, göz kürelerinde çökme, nabızda hızlanma, el ve ayaklarda soğukluk, derin veya hızlı solunum, idrar miktarında azalma olabilir. Ağır dehidratasyonda bunlara ek olarak dalgınlık, kan basıncında düşme, hiç idrar çıkarmama ve şok görülebilir.
Tanısı Nasıl Konur?
Hastalığa özgü laboratuvar yöntemleri ile yapılan inceleme sonucunda tanı konulur.
Tedavisi Nasıldır?
Tedavi genellikle belirtilere yönelik uygulanmaktadır. Doktor tarafından uygun görüldüğü takdirde ve doktorun önerdiği şekilde ilaç kullanılmalıdır. İshal kesici ilaçlar kullanılmamalıdır. İshal düzelene kadar yağsız ve posasız gıdalarla ishal diyeti uygulanmalıdır ve hastanın ağızdan bol sıvı alması sağlanmalıdır.
Korunma Yolları Nelerdir?
El yıkama; akut barsak enfeksiyonlarına yol açan mikropların bulaşmasını önleyen en önemli yöntemdir. Kişisel korunma önlemi olarak;
Eller;
- Yemeklerden önce ve sonra,
- Yemeklerinizi hazırlamadan önce ve sonra
- Tuvaletten önce ve sonra,
- Bebeğinizin beslemeden önce, altını temizledikten önce ve sonra,daima sabunla, bol ve temiz su kullanarak yıkayınız.
- Ellerinizi yıkarken her tarafını (ön ve arka parmak aralarını, tırnak içlerini ) iyice temizlediğine emin olana kadar yıkamaya özen gösterilmelidir.
Su Güvenliği için;
- Mutlaka temiz su tüketilmeli
- Mümkünse resmi izinli ambalajlı su kullanılmalı.
- Yaşanılan bölgede kuyu suyu ya da depo suyu kullanılıyorsa, klor kullanma talimatına uygun şekilde mutlaka sular klorlanmalı.
- Kaynağını bilinen ve temizliğinden emin olunan sular kullanılmalı
- Zorunlu hallerde sular en az 10 dakika kaynatılarak kullanılmalıdır.
Gıda Güvenliği için;
- Tüm meyve ve sebzeler tüketilmeden hemen önce bol ve temiz su ile yıkanmalı
- İyice piştiğinden emin olunan gıdalar tüketilmeli
- Pişirilmiş dahi olsa uygun şekilde saklanmayan gıdalarda mikrop üreyebileceği unutulmamalı bu nedenle uygun şekilde saklanan gıdalar tüketilmeli
- Açıkta satılan gıdalar kesinlikle tüketilmemeli
- Kümes hayvanları, kasaplık hayvan etleri ve ürünleri tam olarak pişirildikten sonra tüketilmeli
- Pastörize edilmiş süt ve süt ürünleri kullanılmalı.
Kimler Riskli Gruptadır?
Hastalıktan en çok kişisel temizlik kurallarına dikkat etmeyen, el yıkama alışkanlığı olmayan, yiyecekleri tüketmeden önce iyi yıkamayan ve yeterince pişirmeden yiyen, güvenli içme ve kullanma suyuna ulaşımın olmadığı toplum/kişiler ve çocuklar etkilenmektedir. Akut ishal belirtileri göstermeleri durumunda hastaların; özellikle çocuk, yaşlı ve hamilelerin sağlık kuruluşuna başvurmaları gerekmektedir.